مطالعات و کنترل کیفی
مطالعات و کنترل کیفی عبارت است از اطمینان از انجام عملیات پروژه و ارائه خدمات و حتی تولید و تهیه کالا طبق استانداردهای تعیین شده که از اصول اصلی و اساسی بوده که طی آن کلیه فعالیت ها تضمین کیفیت می شود. طی آن عملیاتی هم چون اندازه‌گیری یا آزمون صورت می گیرد که مشخص شود آیا محصول یا فرایند انجام پروژه با مشخصات فنی و استاندارد های مورد نظر مطابقت دارد یا ندارد.
مطالعات و کنترل کیفی تضمین کیفیت مطالعاتی است که شامل دو مورد ذیل است، می باشد:
- کلیه فعالیت های پیش از جمع آوری داده ها
- کیفیت بالای داده ها را در زمان جمع آوری اطلاعات
در اصل هدف اول و اصلی کنترل کیفیت تعیین منابع خطا و سوگرایی است.
در این بخش کیفیت داده ها ی جمع آوری شده بر اساس پروتکل اجرایی مورد ارزیابی قرار گرفته، خطا ها و علل آن مشخص و در نهایت محدودیت ها و اشکالات موجود رفع می گردد.
تاریخچه کنترل کیفیت
طبق نظریه ای تاریخ کنترل کیفیت با تاریخ صنایع و اختراعات هم زمان است، و این عمل از همان زمانی که انسان اقدام به ساخت ابزار ها و ضروریات مورد نیاز خود کرد، آغاز گردید. چراکه بشر از همان ابتدا قصد داشت بهبود کیفیت وسایل و ملزومات مورد نیاز خود را افزایش دهد. هرچند این مسئله تا زمان انقلاب صنعتی و تولیدات انبوه، جدی گرفته نمی شد.
مطالعات و کنترل کیفی در عملیات خاکی
به طور خلاصه این مطالعات شامل موارد ذیل می شوند:
مطالعات ژئوتکنیک و مکانیک خاک
این مطالعات در زمینه موارد ذیل بحث و گفتگو می نماید:
- اجرای آزمایشات
- بررسی و تحلیل عملکرد مکانیکی زمین شناسی و خاک
- مقاومت مصالح طبیعی
مفاهیمی علمی که ژئوتکنیک در بر میگیرد عبارتند از:
طی این مطالعات در محل اجرای پروژه رفتار سنگ و خاک با هدف بهسازی تحلیل می شود. کار هایی که طی این مطالعه صورت می گیرد عبارتند از:
مطالعات ژئوفیزیک و تعیین مقاومت الکتریکی خاک
مطالعات ژئوفیزیک از جمله عمليات صحرايي ژئوفيزيكي بوده كه بر اساس این دو مورد طراحي شده است.
- انتقال جريان الكتريكي به داخل زمين
- اختلاف پتانسيل ايجاد شده بين دو نقطه براي بدست آوردن مقاومت ويژه عمق هاي مختلف زمين
مطالعات ژئوفیزیک از مطالعات و کنترل کیفی محسوب شده، اين مطالعات و عملیات بر اساس استانداردي مربوط به این عوامل ارائه می گردند:
مطالعات ژئوفیزیک در سرتا سر دنيا و حتی در کشور خودمان ايران توسط افراد متخصص صورت گرفته و نتايج قابل قبولی را در مورد اهداف زير ارائه مي دهد.
مطالعات زمین شناسی و زلزله خیزی
مطالعات زلزله خیزی و زمین شناسی از دیگر مطالعات و کنترل کیفی این که شامل تحلیل خطر زمین لرزه در یک محل خاص مربوط می شود. در شرایطی که زلزله مشخصی مد نظر باشد، خطرات لرزه ای به شکل تعینی و اگر اندازه، زمان و مکان زلزله قطعی نباشد، خطرات لرزه ای به شکل احتمالی مورد بررسی قرار می گیرد.
به طور کلی تحلیل خطر زمین لرزه ای به دو صورت ذیل انجام می گیرد.
- تعینی
- احتمالی
با مطالعه اثرات ساختگاهي در يک نقطه خاص، پارامتر های لرزه ای سطح زمين در اثر وقوع زمين لرزه های مورد نظر برآورد می شود. پارامترهای لرزه اي سطح زمين را می توان به صورت دو عنوان مهم زير دانست:
- بيشينه شتاب سطح زمين
- طيف طراحی
کاربرد های پایش لرزه ای و مطالعات زمین شناسی و زلزله خیزی
خدمات کنترل کیفی بتن
پس از توليد بتن كنترل كيفي بتن صورت می گیرد. هرچند با توجه به اصول حاكم بر تهيه نمونه از يك مجموعه بزرگ نمي توان اطمينان کامل حاصل کرد که تمام كيفيت مجموعه تأمين شود، چراکه بر روی همه بتن ها نمی توان آزمايش های كنترلی انجام داد.
با این وجود با رعايت آئين نامه ها و استاندارد های مربوط به بتن و اجرا آن ها این امکان وجود دارد که کیفیت مناسب و مطلوب تضمین شود.
ايجاد تضمين كيفيت بتن به این موارد وابسته بوده كه هيچ سطحي از كنترل كيفي نمي تواند جايگزين آن ها شود.
اهداف كنترل كيفي بتن در مطالعات و کنترل کیفی
به طور کلی می توان گفت كنترل كيفي اجزاء تشكيل دهنده بتن و يا كنترل كيفي در روش های ذیل نوعی تضمين كيفيت براي بتن در قطعه يا سازه محسوب می شود.
عموما" كنترل كيفي بتن در سه مرحله امکان پذیر است:
- كنترل كيفي بتن خميري (تازه)
- كنترل كيفي بتن سخت شده با تهيه قالب هائي از آن
- كنترل كيفي بتن سخت شده درون قطعه
كنترل كيفي بتن خميری
آزمايش رواني (اسلامپ) و تعيين دماي بتن و گاه وزن مخصوص بتن و درصد هواي آن معمول ترين كنترل كيفي بتن خميري است.
كنترل كيفي بتن سخت شده با تهيه قالب هائي از آن
نمونه هاي آزمايشی يا كنترلی و مقايسه مقاومت فشاری آن با مقاومت فشاری مشخصه بتن پروژه معمول ترين روش كنترل كيفي بتن سخت شده با تهيه قالب هایی از بتن است
كنترل كيفي بتن سخت شده درون قطعه
در این روش کنترل معمول ترين راه مغزه گيری از بتن و تعيين مقاومت فشاری آن انجام می شود.
بهرحال علاوه بر كنترل هاي معمول، مي توان كنترل هاي ديگري را با اهداف مشخص به انجام رسانيد كه در پروژه هاي عادي به ندرت مورد استفاده قرار مي گيرند.
از طريق تحليلی يا آزمايشی، كنترل كيفي قطعه بتني يا سازه بتنی و کنترل كيفی بتن مدنظر قرار داده می شود هرچند نتایج حاصله كاربرد های محدود تری دارند.
ترتیب مراحل كنترل كيفي بتن:
- مرحله نمونه گيری و يا انتخاب نمونه
- مرحله آماده سازی و آزمايش نمونه ها و آزمونه های اخذ شده
- مقايسه آن با مشخصات فني و يا ضوابط و معيارهاي آئين نامه ای
- بررسي بتن كم مقاومت (تنها در مورد بتن سخت شده و در مورد قطعه يا سازه)
مراحل فوق مستلزم صرف زمان و عمليات محاسباتی و آماری بوده که در نهایت منجر به قبول يا عدم قبول بتن يا قطعه بتنی مي شود.
در مطالعات و کنترل کیفی بتن نحوه انجام عملیات تضمین کیفیت در برگیرنده موارد زیر است:
مزایای تضمین خدمات کنترل کیفی بتن در مطالعات و کنترل کیفی
روش های تضمین کیفیت بتن به عنوان یک محصول:
خدمات کنترل کیفی جوش در مطالعات و کنترل کیفی
برای بررسی کیفیت مواد و قطعات کنترل کیفی جوش انجام می شود. هرچند در بیشتر موارد آزمایشات کنترل کیفی برای بررسی کیفیت جوشکاری صورت می گیرد.
به طور کلی می توان گفت خدمات کنترل کیفی جوش از سری عملیات مطالعات و کنترل کیفی بوده که با استحکام بنا و ساختمان رابطه مستقیم دارد.
طی آزمایشاتی که در کنترل کیفی جوش در سازه های فلزی انجام می شود، مهندس ناظر پروژه می تواند این اطمینان را بدست بیاورد که سازه در عمل همان مقاومتی را که در تئوری محاسبه شده از خود نشان می دهد یا خیر.
